System TBS, czyli Towarzystwo Budownictwa Społecznego, stanowi specyficzną formę budownictwa mieszkaniowego, która zyskuje coraz większą popularność na polskim rynku nieruchomości. W dobie rosnących cen mieszkań i kryzysu dostępności lokali mieszkalnych, TBS staje się atrakcyjną alternatywą dla osób poszukujących stabilnych warunków mieszkaniowych bez konieczności zaciągania dużych kredytów hipotecznych.
Co to jest system TBS?
System TBS, czyli Towarzystwo Budownictwa Społecznego, to forma budownictwa mieszkaniowego skupiona na tworzeniu dostępnych cenowo lokali dla osób, które nie spełniają kryteriów do ubiegania się o mieszkania komunalne, ale jednocześnie nie stać ich na samodzielny zakup mieszkania na wolnym rynku. Inicjatywa powstała w latach 90-tych, aby zagwarantować szerzej dostępne opcje mieszkaniowe dla średnio zarabiających Polaków.
TBS-y działają na zasadzie zapewniania lokali na wynajem z możliwością późniejszego wykupu, choć nie zawsze jest to warunek konieczny. Najemcy są zobligowani do wniesienia partycypacji kapitałowej, która stanowi pewien procent kosztów budowy mieszkania. Często ten wkład własny jest niższy niż wymagane wkłady przy zaciąganiu kredytów hipotecznych.
TBS-y najczęściej powstają z inicjatywy samorządów lokalnych, które mogą współfinansować ich budowę ze środków publicznych oraz preferencyjnych kredytów z Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK). Model ten umożliwia powstawanie mieszkań o wysokim standardzie, które jednocześnie są osiągalne dla większej liczby osób w społeczeństwie.
Jakie są zasady działania systemu TBS?
Zasady działania systemu TBS są zdefiniowane przepisami ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego z dnia 26 października 1995 roku. Kluczowym elementem tego systemu jest model finansowania budowy mieszkań, który opiera się na współudziale przyszłych najemców w kosztach budowy poprzez tzw. partycypację. Partycypacja to nic innego jak jednorazowy wkład kapitałowy, płacony przed wprowadzeniem się do mieszkania, który wynosi z reguły od 10% do 30% wartości mieszkania.
Ważnym elementem jest również czynsz, który w systemie TBS nie pełni wyłącznie roli najmu, ale także stanowi formę spłaty kosztów budowy i utrzymania budynku. Czynsz jest ustalany na poziomie umożliwiającym pokrycie wszystkich kosztów, ale nie przynosi zysku, co oznacza, że jest niższy w porównaniu do rynkowych stawek wynajmu.
W praktyce działania TBS wyglądają następująco:
- Najemca zgłasza chęć zamieszkania w budynku TBS.
- Dokonuje wpłaty partycypacji kapitałowej.
- Zawiera umowę najmu na czas określony lub nieokreślony.
- Płaci czynsz i opłaty eksploatacyjne zgodnie z umową.
Finansowanie budowy mieszkań TBS odbywa się z różnych źródeł: wkładów własnych najemców, kredytów, środków samorządowych oraz innych form finansowego wsparcia. Budownictwo TBS często korzysta z preferencyjnych kredytów z BGK, co pozwala na obniżenie kosztów inwestycji i czynszu końcowego.
Kto może skorzystać z systemu TBS?
Z systemu TBS mogą korzystać głównie osoby, które nie kwalifikują się do otrzymywania mieszkań komunalnych, ale jednocześnie nie mają zdolności kredytowej pozwalającej im na zakup mieszkania na wolnym rynku. Kryteria są jednak dość elastyczne i mogą się różnić w zależności od indywidualnych rekrutacji prowadzonych przez poszczególne TBS-y.
Najczęściej spotykane kryteria to:
- Dochód gospodarstwa domowego nie przekraczający określonego poziomu, często wyrażonego jako procent przeciętnego wynagrodzenia w danym regionie.
- Zdolność do pokrycia kosztów partycypacji kapitałowej oraz regularnych opłat czynszowych.
- Pierwszeństwo często mają osoby młode, rodziny z dziećmi, seniorzy oraz osoby niepełnosprawne.
W praktyce, aby skorzystać z oferty TBS, potencjalni najemcy muszą złożyć wniosek i przejść przez proces kwalifikacyjny, który może obejmować różne etapy, od weryfikacji finansowej po rozmowy kwalifikacyjne. Każde TBS może mieć także swoje indywidualne wymagania odnośnie do najemców, które wynikają z lokalnych potrzeb i polityk mieszkaniowych.
Jakie są korzyści z systemu TBS?
System TBS oferuje wiele korzyści, które przyciągają rzesze zainteresowanych:
- Niższy koszt najmu: Czynsz w TBS jest niższy niż rynkowe stawki najmu dzięki subsydiowanemu finansowaniu i braku konieczności generowania zysku przez towarzystwo.
- Stabilność mieszkania: System TBS zapewnia długoterminowe umowy najmu, co daje mieszkańcom poczucie stabilności i bezpieczeństwa.
- Wysoki standard mieszkań: Dzięki publicznym i preferencyjnym środkom finansowym TBS-y mogą oferować mieszkania o wysokich standardach wykończenia i nowoczesnych rozwiązaniach technologicznych.
- Brak konieczności zaciągania kredytu: Dzięki systemowi partycypacji, najemcy nie muszą zaciągać dużych kredytów, co obniża ryzyko finansowe związane z zakupem mieszkania.
- Możliwość wykupu mieszkania: W niektórych przypadkach system TBS pozwala na wykup mieszkania po określonym czasie, co stanowi dodatkową motywację do korzystania z tego typu rozwiązań.
- Wsparcie dla różnych grup społecznych: Priorytet w udzielaniu najmu mają często grupy społeczne wymagające wsparcia, takie jak młode rodziny, seniorzy czy osoby z niepełnosprawnościami, co sprzyja polityce społecznej i integracji różnych grup.
Dzięki systemowi TBS, wiele osób, które nie miałyby szans na stabilne warunki mieszkaniowe na wolnym rynku, może cieszyć się komfortem i bezpieczeństwem własnego kąta w przystępnej cenie. To efektywny sposób na rozwiązanie problemu dostępności mieszkań w wielu polskich miastach, który różni się od typowych form wynajmu czy własności mieszkaniowej.
